Podstawowym pytaniem, jakie powinien zadać sobie przyszły użytkownik kominka powinno być do czego kominek ma służyć. Opcji jest kilka – czysto rekreacyjna, pomoc w przygotowaniu ciepłej wody użytkowej, pomoc w produkcji ciepła do celów grzewczych i jako główne źródło ogrzewania domu.
Po odpowiedzi na to pytanie pozostaje zbudować układ, który będzie wybraną funkcję spełniał. Odwrotne działanie – kupowanie najprostszego wkładu i zaprzęganie go do pracy na kilku etatach sprawi, że możemy być niezadowoleni z samego kominka i z pracy, jaka nas czeka przy jego obsłudze.
Co znajdziesz w artykule:
Rodzaje kominków
☛ Kominek bez instalacji rozprowadzającej ciepło – głównie do celów rekreacyjnych. Ma ładnie wyglądać, cieszyć oczy żywym płomieniem i zapewnić miłe ciepło. Jest to najprostszy układ. Kominek montujemy najczęściej w pomieszczeniu reprezentacyjnym – salonie, głównej sypialni. Ogrzewa tylko pomieszczenie, w którym jest zamontowany, choć w niewielkim stopniu dzięki wentylacji domu i korzystnemu rozkładowi pomieszczeń ciepłe powietrze dociera do innych pokoi.
☛ Kominek z DGP (dystrybucja gorącego powietrza) – ma szerszy zasięg niż poprzedni. Gorące powietrze rozprowadzane jest do pomieszczeń przez system przewodów i nawiewników. Żeby ten system dobrze działał potrzebne jest zapewnienie swobodnego przepływu chłodniejszego powietrza do kominka oraz wentylator, który pomoże pokonać gorącemu powietrzu opory przepływu przez kanały rozprowadzające powietrze. Bez wentylatora system pracuje dobrze tylko przy krótkich kanałach – do 3m. Do minusów takiego ogrzewania należy niewielka precyzja regulacji temperatury w pomieszczeniach oraz to, że ciepło nie jest akumulowane w instalacji i z chwilą wygaszenia kominka nie mamy ogrzewania.
☛ Kominek z płaszczem wodnym – gdy w domu jest ogrzewanie wodne – grzejnikowe czy podłogowe, a kominek taki wpięty jest do układu jako jedyne lub jedno ze źródeł ciepła. Dzięki wbudowanemu wymiennikowi podgrzewa wodę do celów grzewczych lub przygotowania ciepłej wody użytkowej, dając jednocześnie miły dla oka płomień. Regulacja temperatury wodnego ogrzewania jest łatwa i precyzyjna, a bezwładność dużo większa niż przy ogrzewaniu powietrznym. Grzejniki czy podłoga grzewcza jeszcze przez jakiś czas od wygaśnięcia paleniska będą oddawały ciepło do pomieszczeń. Ale po rozpaleniu kominka trzeba trochę poczekać na ciepłe grzejniki. Instalując taki kominek w domu jako jedyne źródło ciepła trzeba się również liczyć z tym, że kominek przestanie być przyjemnością a stanie się codziennym obowiązkiem i będziemy mieć kotłownię w salonie. Co innego, gdy w układ centralnego ogrzewania wpięty jest również kocioł gazowy albo i solary. Za pomocą odpowiedniego sterowania można przełączać się między poszczególnymi źródłami ciepła i łączyć przyjemne z pożytecznym.
Dlaczego szyba się brudzi?
Zabrudzona szyba w kominku świadczy o złym spalaniu drewna. Złym czyli niepełnym. Brud na szybie kominkowej to sadza, która jest produktem takiego niepełnego spalania. Jeśli do kominka nie doprowadzimy dostatecznie dużo powietrza w stosunku do ilości spalanego opału, drewno nie wypali się do końca, powstaną sadze, które zabrudzą nie tylko szybę, ale także przewód kominowy. Przy niepełnym spalaniu powstaje również czad – niebezpieczny gaz, bezbarwny i bezwonny, którego obecność powoduje poważne zatrucia i śmierć.
Dlaczego szyba czyści się sama?
Są szyby tzw. pirolityczne, wykorzystujące zjawisko pirolizy do samooczyszczenia. Łatwo ją rozpoznać – jest zielono – fioletowa gdy spojrzymy na taflę pod światło. Pokryta jest od zewnątrz tlenkiem chromu. Powłoka ta sprawia, że spora część promieniowania cieplnego odbijana jest z powrotem do wnętrza kominka, kumulując tam energię, co poprawia spalanie – dopala sadzę. Jednak żeby to zjawisko zaszło potrzebne jest odpowiednie zachowanie użytkownika kominka. Piroliza zachodzi w warunkach wysokiej temperatury paleniska.
Innym rozwiązaniem jest nawiew powietrza na szybę – kurtyna powietrza. Tworzą ją otwory wokół szyby (niepełna uszczelka), przez które zasysane jest powietrze do wnętrza, opływa ono szybę i chroni przed zabrudzeniami. Firma Makroterm opracowała system nawiewu powietrza na szybę bez zaciągania powietrza z pomieszczenia.
Żeby zachować wysoką temperaturę pracy paleniska należy wybrać wkład wyłożony szamotem, lub kupić płytki szamotowe, które pasują do wszystkich wkładów żeliwnych i stalowych i wyłożyć nimi palenisko.
Przykazania użytkownika kominka
Nie pomogą nowoczesne rozwiązania, szyby pirolityczne, kurtyny powietrzne i wkłady szamotowe bez prawidłowej eksploatacji kominka:
⚠ dobra jakość paliwa – używanie do spalania sezonowanego drewna liściastego – drewno mokre i zażywicowane iglaste to zadymiona szyba
⚠ wysoka temperatura spalania – wtedy nawet zwykła szyba, nie tylko pirolityczna pozostanie czysta. Do pełnego spalania drewna potrzebne jest doprowadzenie odpowiedniej ilości powietrza, nie warto więc zbyt mocno przymykać szybra
⚠ nie wolno czyścić żadnego szkła, kominkowego w szczególności żadnymi preparatami ścierającymi i żrącymi, ani używać ostrych narzędzi – gąbek i druciaków. Do pielęgnacji należy używać środków do szkła kominkowego, ewentualnie do mycia szyb lub czystej wody z mydłem, a przecierać miękką szmatką
⚠ przewody dymowe, spalinowe i wentylacyjne należy poddawać systematycznej kontroli co najmniej raz w roku. Kontrolę powierzyć kominiarzowi, posiadającemu stosowne kwalifikacje i uprawnienia do tego typu prac.
Coś kosztem czegoś
Brudna szyba kominkowa powinna być sygnałem dla użytkownika o tym, że spalanie przebiega nieprawidłowo. Gdy zlikwidujemy przyczynę, skutkiem będzie czysta szyba a także przewód kominowy.
To użytkownik decyduje czy w kominku będzie szyba czysta czy brudna:
Jeśli chce, żeby w kominku paliło się długo to musi się pogodzić z tym, że szyba będzie brudna, bo żeby spowolnić proces spalania należy przykręcić dopływ powietrza i tym obniżyć temperaturę w palenisku.
Jeśli pozwoli, żeby drewno wypalało się swoim tempem, dostarczy odpowiednią ilość powietrza do spalania i nie będzie dusił płomienia, utrzyma czystą szybę, nawet jeśli nie będzie pirolityczna.
Co zrobić z nadmiarem ciepła
Załóżmy, że podoba nam się rozwiązanie 2 w 1 czyli kominek z płaszczem wodnym. Chcemy mieć przy tym spokój z szybą i przymykaniem dopływu powietrza, żeby obniżyć temperaturę w płaszczu wodnym. Rozwiązaniem może być wpięcie w układ centralnego ogrzewania bufora, czyli dużego zbiornika z wodą. Będzie się ładował kiedy palimy w kominku a rozładowywał, kiedy temperatura wody w buforze osiągnie zadany poziom. Sterowanie układem przymknie wtedy dopływ powietrza do paleniska, a intensywność spalania drewna zmniejszy się. Więcej o buforach w instalacji centralnego ogrzewania przeczytasz w osobnym wpisie.