Żeby dom, który budujemy osiągnął standard energooszczędnego należy dobrze go zaprojektować i wykonać. Dobieramy odpowiednią grubość i jakość ocieplenia przegród budowlanych nie zapominając o ich połączeniach. Kiedyś ochrona cieplna budynków była tak słaba, że wpływ mostków termicznych w ogólnym bilansie strat energii dla budynku był niewielki. Dziś gdy budujemy szczelnie, izolujemy solidnie – szukamy miejsc, gdzie jeszcze to ciepło może uciekać.

MOSTKI TERMICZNE – CO TO JEST?

Przegrody zewnętrzne budynku mają swój opór cieplny – wskaźnik termoizolacyjności. Mostki termiczne występują tam, gdzie ta izolacja jest znacznie zmniejszona:

• ✗ gdy zmienia się grubość warstw materiałów – np. cokół ocieplony jest mniejszą grubością styropianu niż ściana – na styku ściany i cokołu powstaje mostek termiczny
• ✗ gdy obudowę budynku przebija całkowicie lub częściowo materiał o innym współczynniku przewodzenia ciepła – np. przy ocieplaniu dachu skośnego, wełnę układamy pomiędzy belkami – belka jest miejscem, gdzie występuje mostek termiczny
• ✗ gdy stykają się ze sobą powierzchnie, które różnią się pomiędzy sobą od wewnątrz i na zewnątrz – np. połączenia ściana – podłoga, lub ściana – sufit, ściana – okno

W miejscach występowania mostków termicznych dochodzi do sporej ucieczki ciepła. Powstają przez złe zaprojektowanie lub niedokładne wykonanie.

MIEJSCA WYSTĘPOWANIA

Za pomocą kamery termowizyjnej można zobaczyć „słabe miejsca” w istniejącym budynku. Na zdjęciu termowizyjnym będą miały kolor czerwony i pomarańczowy – tamtędy ciepło ucieka z budynku. Są to w szczególności:

• ✗ spoiny wypełnione zaprawą w ścianach murowanych
• ✗ słupy w ścianach
• ✗ przebicia i bruzdy pod instalacje pozostawione bez ocieplenia
• ✗ niestaranne dopasowanie płyt izolacyjnych
• ✗ połączenia ściany ze stropem
• ✗ miejsca osadzania okien w murze
• ✗ połączenie balkonu ze stropem
• ✗ nadproża i wieńce
• ✗ narożniki ścian

KONSEKWENCJE

✗ niekontrolowana ucieczka ciepła – wzrost kosztów ogrzewania

✗ wychłodzenie przegrody – może dojść do jej zawilgocenia, co sprzyja rozwojowi pleśni i grzybów, co z kolei sprzyja rozwojowi chorób alergicznych, układu oddechowego, reumatycznych i nowotworowych

✗ widmo pyłu – na chłodniejszych miejscach łatwiej osadza się kurz

✗ uszkodzenie konstrukcji budynku – np. na styku strop – balkon

JAK ZAPOBIEGAĆ

⚠ Na etapie projektowania:

☛ sprawdzić ryzyko występowania kondensacji wilgoci na wewnętrznej powierzchni przegrody

☛ uwzględnić w obliczeniach współczynnika przenikania ciepła U dla poszczególnych przegród wpływ strat ciepła, które wynikają z obecności mostków termicznych – WT2013 podają wartości współczynników przenikania ciepła U końcowe maksymalne

☛ dokładność metody obliczeniowej dla mostków termicznych jest nie bez znaczenia – korzystanie z tablic mostków termicznych jest najprostsza i najbardziej rozpowszechniona, ale obarczona największym błędem

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej uruchomił system dopłat do zakupu i budowy budynków w standardzie NF40 (energooszczędne) i NF15 (pasywne). Żeby spełnić wymagania powyższych standardów podano maksymalne wartości granicznych liniowych współczynników przenikania ciepła mostków cieplnych Ψmaks.:

Wartości tych współczynników są bardzo niewielkie, ich wpływ pomijalny lub bardzo niski. Tradycyjne metody wykonywania połączeń, czy osadzania elementów konstrukcyjnych mają o wiele większe współczynniki i nie będą mogły być stosowane w budownictwie w przyszłości.

Przykładem starego rozwiązania, które wpływa niekorzystnie na bilans cieplny budynku jest osadzanie okien i drzwi w warstwie muru – współczynnik liniowych mostków cieplnych wynosi 0,8 W/m^.K.

Przy założeniu:

• ☟ ściana o współczynniku U = 0,25W/m²K
• ☟ w niej okno o wymiarach 1,5 x 1,5m osadzone w warstwie muru, przy Ψ = 0,8 W/m^.K
• ☞ rzeczywisty współczynnik U dla ściany wynosi:  U = 0,87 W/m²K

Podobnie jest z płytą balkonową:

☛ bez zastosowania jakichkolwiek rozwiązań zabezpieczających przed wpływem mostków – Ψ = 0,9 W/m^.

☛ jeśli ocieplimy płytę balkonową z góry i z dołu – Ψ = 0,42 W/m^.

☛ jeśli zastosujemy specjalne rozwiązania z zastosowaniem nośnych elementów termoizolacyjnych w miejscu łączenia płyty ze ścianą – Ψ = 0,095 – 0,16 W/m^.

⚠ Na etapie wykonawstwa:

✓ poprawne osadzenie stolarki okiennej i drzwiowej – w warstwie ocieplenia lub jak najbliżej zewnętrznej krawędzi muru i z izolacją zachodzącą na ramy, a w ścianie jednowarstwowej w połowie grubości muru

✓ stosowanie łączników izotermicznych

✓ przy stosowaniu kotew – zastępowanie materiałem o mniejszym współczynniku przewodzenia – lepsza będzie stal szlachetna niż aluminium

✓ przy wznoszeniu ścian jednowarstwowych – stosowanie specjalnej zaprawy ciepłochronnej, albo cienkowarstwowej klejowej oraz systemowych kształtek na nadproża i wieńce

✓ stosowanie ocieplenia na zakładkę, ze specjalnie frezowanymi krawędziami lub dwuwarstwowo mijankowo

✓ staranne wykonanie i dokładny montaż